މި ދުނިޔެ މައްޗަށް ލޯހުޅުވައިލާ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ތިމާގެ އަމިއްލަ ދިރިއުޅުމާމެދު ވިސްނަން ފަށައެވެ. އޭނާގެ ސިކުނޑިއަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ވަންނަ ސުވާލަކީ އަހަރެން މިއީ ކާކުހޭ (?Who am I) މި ސުވާލެވެ. ފިރިހެނަކަށް ވިޔަސް، އަންހެނަކަށް ވިޔަސް، އެނގިގެން ނުވަތަ ނޭނގިނަމަވެސް، ކޮންމެ މީހެއްގެ ސިކުނޑީގައިވެސް މި ސުވާލު އޮވެއެވެ.
ފިކުރުގެ ތާރީޚް (History of Thought) ގެ މަސައްކަތަކީ، ސީދާކޮށް ނުވަތަ ނުސީދާކޮށް ނަމަވެސް މި ދެންނެވި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ދުނިޔޭގެ “ބޮޑެތި ސިކުނޑި” ތަކުން އިންސާނާއަކީ ކާކުތޯ، އޭނާ އުފަންވީ ކިހިނެއްތޯ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް އެކި ސިފަސިފައިގައި ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. އޭނާގެ ދިރިއުޅުމުގެ މަޤްޞަދަކީ ކޮބައިތޯ، މަރުވުމުގެ ކުރިން އޮތީ ކޮން ކަމެއްތޯ، މަރުވުމަށްފަހު ވާނީ ކިހިނެއްތޯ، ކާމިޔާބު މީހަކީ ކޮބައިތޯ، ނާކާމިޔާބު މީހަކީ ކޮބައިތޯ، ޙައްޤަކީ ކޮބައިތޯ، ބާޠިލަކީ ކޮބައިތޯ، މި ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ހޯދުމަށް ކިޔާ ނަމަކީ ޙަޤީޤަތް ހޯދުމެވެ. އިންސާނުންގެ ސަމާލުކަން އެންމެ ބޮޑަށް ދެވިފައިވަނީ ޙަޤީޤަތް ހޯދުމުގެ މައްޗަށެވެ. މި ހޯދުން އެންމެ ފުރަތަމަ ފެށުނީ ފަލްސަފާގެ ޒަރީޢާއިންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެތައް ހާސް އަހަރެއް ވާންދެން، ޤާބިލް ބުއްދީގެ އަހުލުވެރީން މަސައްކަތް ކޮށްގެން ވެސް ފަލްސަފާއިން މި ސުވާލުތަކަށް އެދެވޭ ޖަވާބެއް ހޯދޭގޮތެއް ނުވިއެވެ. ފަލްސަފާ ވެގެން ދިޔައީ ޚިލާފުތަކުގެ ބަހުސުން ފުރިފައިވާ ޢިލްމަކަށެވެ.
ހަމަ މިފަދައިން ރޫޙާނިއްޔަތު (Spirituality) ގެ މައިދާނުގައިވެސް ވަރަށް ދިގު މުއްދަތަކަށް މި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ދިޔައެވެ. އެކަމަކު އެ މަސައްކަތްވެސް ޢަމަލީގޮތުން ބަލާއިރު ކާމިޔާބު މަސައްކަތަކަށް ނުވިއެވެ. މައިގަނޑު ސަބަބަކަށްވީ ރޫޙާނީ މީސްމީހުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ، ފިކުރުކުރުމާއި، މެޑިޓޭޝަންގެ ޒަރީޢާއިން “ހިތުގެ ދުނިޔެއިން” ތެދަކީ ކޮބައިތޯ ހޯދާށެވެ. އެ މަސައްކަތަކުން އެމީހުންނަކަށް ކާމިޔާބީއެއް ލިބޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. އޭގެ އެންމެ ސާދާ ޖަވާބަކަށް ވަނީ ހިތަކީ ގަނޑުލޭކޮޅަކަށް ވާކަމެވެ. ޙައްޤުހޯދުމަކީ ނުވަތަ ޙަޤީޤަތުގެ ޝުޢޫރަކީ ހިތަކާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ހުރި ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންވީމާ އެއިން ކަމެއްގެ ޖަވާބު ހިތުން ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރާ މީހަކަށް ލިބޭނީ ކޮން ޖަވާބެއްތޯއެވެ؟
ސައިންސްގެ ކަންތައްވެސް އޮތް ގޮތަކީ މިއީއެވެ. ސައިންސަކީ މިޒަމާނުގެ ދުނިޔޭގައި ވަރަށް ބޮޑު އަހަންމިއްޔަތެއް ދެވިފައިވާ ޢިލްމެކެވެ. ސައިންސްގެ ދާއިރާ ފުޅާވެގެން އައި ދުވަސްވަރު ބައެއް މީހުން ހީކުރަމުން ދިޔައީ ސައިންސްގެ ޒަރީޢާއިން ތެދަކީ ކޮބައިކަން ނުވަތަ ޙަޤީޤަތަކީ ކޮބައިކަން ހޯދިދާނޭ ކަމަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް މާގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެ ސައިންސްގެ ދާއިރާ، ނުވަތަ ސައިންސްގެ ހޯދުމުގެ ދާއިރާ ވަކި ހައްދެއްގެ ތެރޭގައި ބަނދެވިއްޖެއެވެ. ތަޙްޤީޤުގެ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ސައިންސްވެރިންނަށް އެނގުނީ ފިކުރީ އަދި ނަޒަރިއްޔާތީ ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ހޯދުމަކީ، ފަލްސަފާވެރިންނެކޭ އެއްފަދައިން، ސައިންސްވެރިންނަށްވެސް ކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫންކަމެވެ. އެހެންވީމާ އެމީހުން ކުރި ކަމަކީ ފިކުރީ ސުވާލުތައް އެމީހުންގެ ތަޙްޤީޤުގެ ދާއިރާއިން ބޭރުކޮށް، ހަމައެކަނި މާއްދީ އެއްޗެހީގެ ތަޙްޤީޤުގެ މައްޗަށް އެމީހުންގެ މަސައްކަތުގެ ދާއިރާ ހަނިކޮށްލީއެވެ. ވުމާއެކު ސައިންސްގެ ޒަރީޢާއިން ތެދަކީ ކޮބައިތޯ ހޯދުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ނުކުރެވޭނޭ ކަމެއްކަން ޔަގީންވެއްޖެއެވެ.
މި މަސައްކަތުގެ އެންމެ ފަހުގެ އަމާޒަކަށް ވެގެންދިޔައީ ދީނެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި ދީނުގެ މައިގަނޑު މަސައްކަތަކަށް ވެފައި ވަނީ ތެދަކީ ކޮބައިކަން އިންސާނާއަށް އަންގައިދިނުމެވެ. ކާއިނާތުގައި އިންސާނާގެ މަޤާމަކީ ކޮބައިކަން ކަނޑައަޅައިދިނުމެވެ. ދީން އައީ އިންސާނާއަށް އޭނާގެ ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ހޯދައިދޭށެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދީން މިހާރު އޮތް ގޮތަށް ބަލާއިރު ބަދަލުވެ، ގަޑުބަޑުވެފައިވާ ކަމުގައި އިޙްސާސް ކުރެވޭގޮތްވެއެވެ. މިހާރު ޖެހެނީ ދީނީ މުޠާލިޢާ އާއި، ތަޙްޤީޤުތައް ވަރަށް ރަނގަޅަށް ކުރާށެވެ. ދީނުގެ އަސްލު ސިފަ ނެރެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރާށެވެ. އަލުން ހޯދާށެވެ.
ތެދަކީ ކޮބައިކަން ހޯދުމުގައި ފަލްސަފާ އާއި، ސައިންސާއި، ރޫޙާނިއްޔަތު ވަނީ ނާކާމިޔާބު ވެފައެވެ. ވުމާއެކު މި ސުވާލުގެ ޖަވާބެއް ހޯދެން އޮތް ހަމައެކަނި މަގަކީ ދީން ކަމުގައި ވެއްޖެއެވެ. ދީން ގަބޫލު ކުރާ މީހުންވެސް އަދި ދީން ގަބޫލު ނުކުރާ މީހުންވެސް މިކަމަށް އިއްތިފާގުވެއެވެ. ދެބައިމީހުންމެ މިހާރު ތިބީ އެއް ފިޔަވަޅެއްގެ މަތީގައެވެ. ދެބައިމީހުންވެސް މިހާރު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަކީ ދީނުގެ ޒަރީޢާއިން މި ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބެއް ހޯދުމެވެ. ތަފާތަކީ ދީނާ ދެކޮޅުވެރިވެގެން އުޅޭ މީހުންނަށް މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު “ޑިސްކަވަރީ” އަކަށް (ހޯދުމަކަށް) ވެފައި، ދީން ގަބޫލު ކުރާ މީހުންނަށް “ރީ-ޑިސްކަވަރީ” އަކަށް (އަލުން ހޯދުމަކަށް) ވާކަމެވެ.
ދީނޭ ބުނެވޭބަހުގެ މާނައަކީ އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު ބޭނުންކުރާ ދީނުގެ މަފްހޫމްގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. މިހާރު ބޭނުން ކުރާ ދީނަކީ ދީނުގެ ޚުލާޞާ (Reduced form) އެކެވެ. ދީނުގެ މިހާރުގެ ސިފައަކީ، ފަހުގެ ނަސްލުތަކުގެ މީހުން ދީނާ ދުރަށް ދާން ފެށުމުން އުފެދުނު ސިފައެކެވެ. މިހާރު ދީނީ މުޖުތަމަޢަކަށް އުފަންވާ މީހާއަށް ފެންނަނީ މި ދެންނެވުނު ޚުލާޞާކުރެވުނު ދީނެވެ. އޭނާ ހުންނަނީ ތަޢައްޞުބުގެ މިންވަރަށް އޭނާ ދަންނަ ދީނުގައި ހިފަހައްޓައިގެންނެވެ. ވުމާއެކު ދީނުގެ އަސްލު މަފްހޫމް ހޯދުމަށްޓަކައި އިންސާނާއަށް ޖެހެނީ ތަޢައްޞުބުން އެއްކިބާ ވާށެވެ. ދީނުގެ ކިލަނބު ތަސްވީރުން އެއްކިބާވެގެން ހުރެ ދީނުގެ ޙަޤީޤީ ސިފަ ހޯދޭނޭ ގޮތަކީ އެއީއެވެ. މިތާނގައި ދީނުގެ ރީ- ޑިސްކަވަރީ އޭ ބުނެވުނު ބަހުގެ މުރާދަކީ މިއީއެވެ. މި ރީ-ޑިސްކަވަރީއާ ނުލައި ދީނުގެ ޙަޤީޤީ އަހަންމިއްޔަތު ދެނެގަތުމަކީ ކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.
