މަރަކީ، ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު ހަގީގަތެވެ. އެންމެންނަށް ވެސް އެކަން އެނގެއެވެ. އެކަމަކު މަރުގެ ހަގީގަތާ ކުރިމަތިލައި ތައްޔާރުވެގެން ތިބެނީ މަދު ބައެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ދަތުރުން މަރުވުމަށް ފަހު ދެން އޮތް ދަތުރަށް ކޮއްތު ތައްޔާރު ކުރުމުގައި މާ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ނުދެވެނީއެވެ. ދުނިޔޭގެ އުފަލާއި މަޖާ އެއަށްވުރެ އިސްކުރެވެނީއެވެ. މުސްލިމުންނަކީ ދުނިޔޭގައި ވެސް ހެޔޮކަން އާޚިރަތުގައި ވެސް ހެޔޮކަމަށް އެދެން ޖެހޭ ބައެއް ނަމަވެހެވެ.
މަރުގެ ދަތުރު އެންމެ ގާތުން އެންމެ ގިނައިން ފެންނަ ބަޔަކީ، ޖަމާއަތްތެރިންނެވެ. އަހަންމަދު ފުޅަކީ، މިހާރު ޖަމާއަތްތެރީންގެ ތެރޭގައި ހުރި އެންމެ ގިނަ ދުވަސްވީ މީހާއެވެ. އަހަންމަދު ފުޅު ޖަމާއަތްތެރިންގެ ތެރެއަށް ރަސްމީކޮށް ވަނީ އުމުރުން 18 އަހަރުގައެވެ. އޭގެ ކުރިން ވެސް ބައްޕައާއެކު ސަހަރާއަށް ގޮސް އެހީތެރިވުމުގައި އުޅެން ފަށައިފިއެވެ.
އަހަންމަދު ފުޅަކީ ވަޒީފާގެ ގޮތުން ގިނަ ދުވަސް ވީ މީހާއަށް ވީ ނަމަވެސް އޭނާ މައްޔިތުނެއް ނުހިނަވައެވެ. އެއީ އޭނާ އަތުގައި އެކަމުގެ ސަނަދު ނޯންނާތީއެވެ. އޭނާ އެކަން ކުރަން ވެސް ބޭނުން ނުވަނީއެވެ. ސަބަބެއްކަމަށް ބުނަނީ ތުންތުން މަތިން އިވޭ އަޑުތަކުން ނުބައިކޮށް މައްޔިތަކު ހިނެވިއްޖެ ނަމަ ކުރިމަތި ވެދާނެ ކަންތަކުގެ ވާހަކައެވެ. އެކަމަކު އަލަށް ސަނަދު ނަގައިގެން އަންނަ މީހުންނަށް ވެސް ކަން ކުރާނޭ ރަނގަޅު ގޮތް ކިޔައިދިނުމުގައި އަހަންމަދު ފުޅު ހައި ތަޖުރިބާހުރި މީހަކު އެތާކު ނޫޅެއެވެ.
އަހަންމަދު ފުޅުގެ ދުރު ހަނދާންތަކުން މިހާރު ވެސް އެންމެ ހަނދާން ހުންނަނީ، “ގިނަ މީހުން މަރުވަންޏާ ގިނަ މެޓާ ލިބޭނެ” ކަމަށް ބައްޕަ ބުނުއްވާ ބުނުއްވުމެވެ. އެ ދުވަސްވަރު ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ރޯގާއަކާ ގުޅިގެން ތަންކޮޅެއް ގިނައިން މީހުން މަރުވަމުން ދިޔައެވެ. އެހެންކަމުން އަހަންމަދު ފުޅުގެ ބައްޕަ މުޙައްމަދު ފުޅަށާއި ޖަމާއަތްތެރިންގެ އެހެން މީހުންނަށް ވެސް ތަންކޮޅެއް ތިޔާގި ދުވަސްވަރަކަށް އެ ދުވަސްވަރު ވީއެވެ. އުއްސަކުރުގެ ޒަމާން އައީއެވެ. އޭރުގެ އާދަކާދަ އޮންނަ ގޮތުން މައްޔިތެއްގެ ޖަނާޒާގެ ކަންތައް ނިމުމުން އާއިލާގެ ފަރާތުން ޖަމާއަތްތެރީންނަށް ހަދިޔާއެއް ދޭނެއެވެ. އެ ބައެއްގެ ކެރިފޯރުންތެރިކަން ހުރި މިންވަރަކުންނެވެ. އަދި ހަތްސާއަތްއިރު ކިޔެވުމާއި އިރުފާތިހާ ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭ މީހަކަށް އިތުރު ހަދިޔާތައް ލިބެއެވެ. މުހަންމަދު ފުޅަކީ، އޭރު ޖަމާއަތްތެރިންގެ އިސް މީހާކަމަށް ވުމާއި ބައެއް ފަހަރު މިސްކިތުގައި ބަންގިގޮވައިލައި އިމާމުވެ ނަމާދުކޮށްލައި އުޅޭ މީހަކަށް ވާތީ އެ ފުރުސަތު ވަރަށް ގިނައިން ލިބެވެ. ޚާއްސަކޮށް އިރުފާތިހާ ކިޔެވުމަކީ އޭނާއަށް ލާޖައްސައިފައި އޮންނަ ކަމެއް ފަދައެވެ.
މިދެންނެވި ރޯގާގެ ދުވަސްވަރު، ތަންކޮޅެއް ތަނަވަސް ދެ މީހަކާއި ގަދަރުވެރި ދެ ބޭފުޅެއްގެ ޖަނާޒާ ވެސް ބޭއްވުމުން، އެއީ އަހަންމަދު ފުޅަށް އައި އީދެއްފަދައެވެ. އައު ދެ ގަމީހަކާއި ދެ މުންޑަކާ އަދި ބައެއް ކަހަލަ މެޓާ ބިސްކޯދު ފަދަ ތަކެތި ވެސް ލިބުނެވެ. ބައްޕަ ބުނުއްވި ފަދައިން “ގިނަ މީހުން މަރުވުމުގެ ނަސީބު” ގެ ގޮތުގައެވެ.
އަހަންމަދު ފުޅުގެ އުމުރުން ތިރީހަކަށް އަހަރުވީ ތަނާ ކުޑަ ހުންވަރިއެއް އައިސްފައި ބޮލުގައި ރިއްސައިލާފައި ކުއްލި ގޮތަކަށް މުހައްމަދު ފުޅު ނިޔާވެއްޖެއެވެ. އޭރު މުޙައްމަދު ފުޅުގެ އުމުރުންވީ 60 އަހަރެވެ. ބައްޕަ ވަޅުލުމަށް ޓަކައި ކަށްވަޅު ކޮނުނީ ވެސް އަހަންމަދު ފުޅެވެ. އެދުވަހުގެ އެ ހިތާމަވެރި ވަގުތުގައި ޖަމާއަތްތެރިންގެ އެހެން މީހަކު ވަޅު ކޮނެދޭން ބުނި ނަމަވެސް އަހަންމަދު ފުޅު ބޭނުންވީ ހިތްވަރާއެކު އޭނާގެ ބައްޕަގެ ކަށްވަޅު ވެސް އޭނާގެ ދެ އަތުން ކޮންނާށެވެ. ބައްޕައަށް ޓަކައި ސީދާކޮށް ކޮށްދެވޭނޭ އެންމެ ފަހުކަންތަކުގެ ތެރޭގައި އެކަން ވެސް ވާނޭތީއެވެ.
ބައްޕަ ނިޔާވީއިރު އަހަންމަދު ފުޅު ވެސް އުޅެނީ ކައިވެނިކޮށްގެނެވެ. އޭނާގެ ކުޑަދުވަހުއްސުރެ ގާތް ކުއްޖަކާއެވެ. ގޭދޮށު ދުރުތާތިމާގެ އެ ގޭގެ ކުރިމަތިން ހުންނަ ވަޅުދޮށުގޭ ދަލޭކައާއެވެ.
ދަލޭކައާއި އަހަންމަދު ފުޅާ ދެ މީހުންގެ ދެމެދުގައި އުފެދިފައިވަނީ ވަރަށް މަތިވެރި ލޯތްބެކެވެ. އަހަންމަދު ފުޅުގެ މަސައްކަތުގެ ގޮތުން ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދަންވަރު މަސައްކަތަށް ދިޔަޔަސް އެނބުރި އަންނަންދެން ދަލޭކަ ހޭލައި އިންނާނެއެވެ. ދަންވަރަކު މީހަކު ނިޔާ ވެގެން ގޮވައިލިޔަސް އަހަންމަދު ފުޅަށް ވުރެ ކުރިން ހޭލާނީ ދަލޭކައެވެ. އެއަށް ފަހު، އަހަންމަދު ފުޅަށް ގޮވައި ހޭލައްވާނީ ދަލޭކައެވެ. އެކަހަލަ ވަގުތެއްގައި އަހަންމަދު ފުޅަށް ދާން ޖެހިއްޖެ ނަމަ، ދަލޭކަގެ އާދައަކީ، ދުންގަނޑެއް އަޅައިގެން ނުކުމެ، ގޯތިތެރޭ ޖޯއްޔެއްގައި ގުޑުގުޑާ ދަމައިލަދަމައިލަ އިނުމެވެ. އަދި ގޭތެރޭގެ ބައެއް ކަހަލަ މަސައްކަތްތައް ކޮށްލުމެވެ. ކިތަންމެ އިރެއް ވިޔަސް އަހަންމަދު ފުޅު ގެއަށް ނާންނަނީހެއް ނުނިދާއެވެ.
އެ ދެމަފިރިންގެ ކައިވެނީގެ ހަޔާތަށް 40 އަހަރު ފުރުނު އިރު ވެސް، ދުވަހަކު ވެސް އެ ދެމަފިރިންގެ ދެމެދުގައި ދެބަސްވުމެއް ހިނގައިފައެއް ނުވެއެވެ. އަދި އެ ދެމަފިރިންގެ ކައިވެނީގެ ވަރަށް ކުރީކޮޅުގައި ލިބުނު ފިރިހެން ދަރިފުޅު ދިހަރޭ ފެނުތެރޭގައި ނިޔާވީ ފަހުން އިތުރު ކުއްޖަކު ލިބިފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން އެ ދެމަފިރިން އުފުލަން އޮތީ އެ ދެމަފިރިންގެ ޒިންމާ އެކަނިކަމަށްވުމާ އެކު، ހަނދުވަރު ދޭ ރޭރޭ ނަލަ ހެދިލައިގެން ލޮނުޒިޔާރަތްކޮޅަށް ހިނގައިލަން ދިއުމާއި ޕާކުގައި ހުންނަ ތާޅަފިލިން ރޭޑިޔޯ އަޑުއަހައިލަން ތިބުމަކީ، އެ ދެމަފިރިންގެ އާދައެވެ. އެ ދެމަފިރިންގެ ބަދަހި ގުޅުމުގެ ވާހަކައަކީ ޖަމާއަތްތެރިންގެ ތެރޭގައާއި އެހެން މީހުން ވެސް ދައްކައި އުޅޭ މަޝްހޫރު ވާހަކައެކެވެ. އަހަންމަދު ފުޅަށް ވައްބަހުން ޖެހުމާއި ދަލޭކައާ އެހެން މީހުންނާ އަޅުވައި ކިޔުމަކީ ވެސް އެ މީހުން މަޖަލަށް ދައްކައި އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ނަމަވެސް އެއިން އެއްވެސް ވާހަކައަކުން އަހަންމަދު ފުޅަށް ކުރާ އަސަރެއް ނޯވެއެވެ. އެއަށްވުރެ އެ ދެމަފިރިން އެކަކު އަނެކަކަށް ކުރާ އިތުބާރާއި އޮންނަ ލޯބި މާ ވަރުގަދައެވެ.
އަހަންމަދު ފުޅުގެ އުމުރުން ފަންސާހުން މައްޗަށް ދިއުމުން މިހާރު ކަށްވަޅެއް ކޮނެ ނިންމައިލާއިރު ވަރުބަލިކަން އިހުސާސު ކުރެވެން ފަށައިފިއެވެ. ކުރިން އެއް ވަގުތެއްގައި ހަތަރު ވަޅު ކޮނެލުމަކީ ވެސް އަހަންމަދު ފުޅަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނޫނެވެ. އަހަންމަދު ފުޅު ކަށްވަޅު ކޮންނަނީ، ވަރަށް ކުރާ ހިތުންނެވެ. އެކަމުގެ ދަރުމައާއި ސަވާބަށް ވެސް އެދިގެންނެވެ. އެހެންކަމުން އޭނާ ގަދަވެ ސަލާމަތުން ހުރިއްޔާ އެހެން މީހަކު ވަޅުކޮންނާކަށް އޭނާ ގަބޫލެއް ނުވެއެވެ. ދެން ތިބޭ ދެތިން މީހުންނަށް ވެސް އެކަން ފަސޭހަވުމުން އެ މީހުންގެ ކަމަކަށް އޮންނަނީ އަތްގާތް ކޮށްދިނުމެވެ.
އާންމުގޮތެއްގައި ދާދި އެއް ވަގުތެއްގައި ދެ މީހަކު ވަޅުލަން ޖެހުމަކީ، އޭރު މާގިނައިން ވާކަމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދުގެ މެންދުރު ނަމާދަށް ފަހު ވަޅުލަން ދެ މައްޔިތަކު އޮތުމުން ވެސް އަހަންމަދު ފުޅު ބޭނުންވީ ދެ ވަޅު ވެސް އޭނާ ކޮންނާށެވެ. ނުވަގަޑިބައި ދިހައެއް ޖަހައިލާއިރު، ރަތްދަކާއަވީގައި ދެ ވަޅު ކޮނެ ނިންމައިލެވުނު އިރު އަހަންމަދު ފުޅު ހުރީ ދެވަރުންއެއްވަރު ވެފައެވެ. އެހެންކަމުން ވަޅުކޮންނަން ގެންގުޅުނު އުދައްޔާއި ފާންތިލަ ފަދަ ތަކެތި ދޮންނަން މީހަކާ ހަވާލު ކޮށްފައި މިސްކިތު ވަޅުން ފެންދާންޏެއް ބޮއިލައިގެން މިސްކިތު ފާރުބުޑުގައި އޮތް ހިޔާކޮޅެއްގައި ފާރުގައި ލެނގިލައިގެން އަހަންމަދު ފުޅު ޖައްސައިލައިފިއެވެ. ކުޑައިރުކޮޅަކުން ހިސާބަކަށް ނިދިޖެހޭ ގޮތް ވެއްޖެއެވެ. މިތަން ފެނިފައި ޖަމާއަތްތެރިންގެ ދެ މީހަކު ރާވައިލައިގެން އަހަންމަދު ފުޅަށް ލަނޑެއްދޭން ނިންމައިފިއެވެ.
މި ދެންނެވި ދެ މީހުން އަހަންމަދު ފުޅުގާތަށް ޖެހިލައިފައި ގޮވައިލައިފިއެވެ. ދެތިން ފަހަރު ގޮވައިލުމުން އަހަންމަދު ފުޅަށް ހޭލެވިއްޖެއެވެ. އެ ވަގުތު އެ ތަނުގައި ހުރި ކާސިމު ބުނެފިއެވެ.
“ހުސޭނާ ތި ވާހަކަ އަހަންމަދު ފުޅު ގާތު ބުނާނީ ކިހިނެއްތަ؟”
އަހަންމަދު ފުޅު ބުނެފިއެވެ. ” ކޮން ވާހަކައެއް”
“އަހަންމަދު ފުޅާ! އަހަރެމެންނަކީ އަބަދު މިކަން ފެންނަމުންދާ މީހުން. އަހަރެމެން އެހެން މީހުންނަށް ވުރެ މާ ހިތްވަރު ގަދަވާންވާނެ! ކަމެއް ދިމާވިޔަސް ކެތްތެރިވާން ވާނެ! އެންމެންނަށް އަބަދު އަހަރެމެން މި ދަނީ އެ ނަސޭހަތް ދެމުން” ހުސޭނު ބުނެފިއެވެ.
އަހަންމަދު ފުޅު ހިސާބަކަށް ނުރުހޭ ރާގެއްގައި ބިނެފިއެވެ. “ދެ ވަޅު ކޮނެ ވަރުބަލިވެގެން މި ހެން މަޑުކޮށްލިޔަސް އަހަރެން މީ ހިތްވަރު ދެރަވާ މީހެއް ނޫން. ދަންބެރަށް ވުރެ ތަގުޅި ދިގު ނުކޮށް ތި ބުނަން އުޅޭ އެއްޗެއް ބުނެ ބަލަ!”
“ކޮންމެ މީހަކު ވެސް މަރު ވާނެ! މަވެސް މަރުވާނެ! އަހަންމަދު ފުޅު ވެސް މަރުވާނެ!” ހުސޭނު ބުނެފިއެވެ.
ތަންކޮޅެއް ރުންކުރު ގޮތަކަށް އަހަންމަދު ފުޅު ބުނެފިއެވެ. ” ބަލަ! މަ ބުނިންތަ، މަ މަރެއް ނުވާނެއޭ!…. ކީކޭ ކިޔާނަމޭ ހިތައިތަ މިއަދު ކަލޭމެން ތި އުޅެނީ!”
“އަހަންމަދު ފުޅާ ކެތްތެރިވާތި! ދަލޭކަ ދާދި ދެންމެއަކު ކުއްލިއަކަށް ނިޔާވެއްޖެ!” ހުސޭނު ބުނެފިއެވެ.
“ކީކޭ ހަމަ ތެދެއްތަ؟ ނުވާނެ ތިހެނެއް އޭނާ އުޅެނީ ބަލިވެއެއް ވެސް ނޫން” އަހަންމަދު ފުޅު ރޮމުންރޮމުން ބުންޏެވެ. ހަމައެއާއެކު އަރިއަޅައިލައިގެން އިންތަނަށް ދެމިއްޖެއެވެ. އެކަމާ ހުސޭނުމެން ވެސް ވަރަށް ދެރަވެއްޖެއެވެ. އަވަހަށް ނަގައިގަނެގެން ގެން ގޮސް ސަހަރާގައި ހުސްކޮށް އޮތް އަށިމަތީ ބާއްވާ މޫނުގައި ފެން އުނގުޅަން ފަށައިފިއެވެ. އެ މީހުންނަށް އޭރު ވެސް އަހަންމަދު ފުޅު ނޭވައި ނުލާކަން ޔަގީނެވެ. ހުސޭނު ރޮމުންރޮމުން ބުނެފިއެވެ. “އަހަންމަދު ފުޅު މަރުވީއެވެ.” ތެދެކެވެ. އަހަންމަދު ފުޅަށް ލިބުނު ކުއްލި ހިތާމައަށް ކެތް ނުވެގެން އޭނާ މި ދުނިޔެ ދޫކުރީއެވެ.
މި ޚަބަރު ވަރަށް އަވަހަށް ޖަމާއަތްތެރިންގެ ކަންތައް ބަލަހައްޓާ އޮފީހަށް ވެސް ހިނގައްޖެއެވެ. އެ އޮފީހުގެ ވަކީލު ވެސް ސަހަރާއަށް ވަޑައިގެން އެކަން ކުރި މީހުންނަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ކޯފާވެ އެ ވާހަކަދައްކަވައިފިއެވެ. ކޮންމެއަކަސް އަހަންމަދު ފުޅު ނިޔާވީއެވެ. އެ ވަގުތު ވަކީލު ނިންމެވީ، އަހަންމަދު ފުޅު ކޮނެފައިވާ ދެ ވަޅުން އެއް ވަޅު އަހަންމަދު ފުޅު ވަޅުލުމަށް ޚާއްސަ ކުރުމަށެވެ. އަދި މެންދުރު އޮތް ޖަނާޒާއަށް އަވަހަށް އިތުރު ވަޅެއް ކޮނުމަށް ޖަމާއަތްތެރިންނަށް އެނގެވިއެވެ.
ބަޔަކު މީހުންގެ ސަމާސާއެއްގެ ސަބަބުން އަހަންމަދު ފުޅު ދުނިޔެއިން ވަކިވެގެން ދިޔައީއެވެ. އެ ދުވަހުގެ އަސުރު ނަމާދަށް ފަހު، އަހަންމަދު ފުޅުގެ ޖަނާޒާ ބޭއްވިއްޖެއެވެ. އަހަންމަދު ފުޅު އަމިއްލައަށް ކޮނުނު ކަށްވަޅުގައި އޭނާގެ ސަންދޯއް ވަޅުލެވުނީއެވެ.
(ނިމުނީ)
