ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ އެންމެހާ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް ހަލި ނޫހުގެ ފަރާތުން އަރިސްކުރަމެވެ.
ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހަކީ ބައިނަލް އަގުއާމީ ގޮތުން ފާހަގަކުރާ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކުގެ ދުވަހެވެ. ރާއްޖޭގައި މިދުވަސް ފާހަގަކުރެއެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކުގައި އެކި މިންވަރަށް އެކި ގޮތްގޮތައް މިދުވަސް ފާހަގަ ކުރެއެވެ.
ބައިނަލް އަގުއާމީ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކުގެ ދުވަސް ފާހަކުރަމުންދާއިރު މިދުވަހަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ޝިއާރަކީ “Amplifying the leadership of persons with disabilities for an inclusive and sustainable future” ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތައް ބާރުވެރިކުރުވާ ޝާމިލު ދެމެހެއްޓެނިވި ކުރިމަގަކަށް މިފަދަ ފަރާތްތަކުގެ އިސްނެގުމާއި އެފަރާތްތަކުގެ އަޑުއިއްވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރުމެވެ. ރާއްޖެ ފަދަ ގައުމެއްގައި މިޝިއާރާ އެއްގޮތަށް މަސައްކަތްތައް ބައްޓަންކޮށް މަގުފަހިކުރުމަށް ބާލާއިރު ވަރަށް ބޮޑަތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް ހުރިކަން ފާހަކުރެވެއެވެ.
އެންމެ ފާހަގަކޮށްލަން ޖެހޭކަމަކީ ލީޑަރަޝިޕަށް މިފަދަ ފަރާތްތައް ނިކުތުމަށް މަތީ ތައުލީމަށް ވާޞިލްވެވޭނެ ފުރުޞަތުތައް ނެތުމެވެ. ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްގީގެ ލަނޑުދަނޑިތަކަށް ބަލާއިރި '' ކޮލިޓީ އެޑިޔުކޭޝަން '' އަށް ވާސިލުވުމަށް މިފަދަ ފަރާތްތަކަށް މަގުފަހިވެފައިނެތްކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ހާލަތަށް ބަލާއިރު މިފަދަ ފަރާތްތަކަށް ކަންކަން ފަހިކޮށްދިނުމަށް ގިނުގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރާކަންވެސް ފާހަގަކޮށްލާން ޖެހެއެވެ. މިގޮތުން، އެކްސެސިބިލިޓީ ގާއިމުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމާއި، އިންކުލޫސިވް އެޑިޔުކޭޝަން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ސްކޫލެއްގައި ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ވޮކޭޝަނަލް ޓްރެއިންގ ފޯރުކޮށްދިނުން ފާހަގަ ކޮށްލާން ޖެހެއެވެ. ކަން މިހެން ހުރި ނަމަވެސް މިހިނދަށްވެސް އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކޮށްލެވެނީ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކުގެ ފުރިހަމަ ދަފުތަރެއް އެކުލަވާލާފައި ނެތުމެވެ.
މީގެ ސަބަބުން ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް ފޯރުކޮށްދޭނެ ހިދުމަތްތައް ފަރުމާކުރުމަށް ގިނަގުނަ ގޮންޖެހުންތައް ކުރިމަތިވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ބޯހިމެނުމުގެ އެންމެފަހުގެ ތަފާސް ހިސާބުތައް ދައްކާގޮތުން، ރާއްޖޭގެ އާބާދީގައި 24000 ހާހަށްވުރެ ގިނަ އަދަދަކަށް ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ މީހުން ދިރިއުޅެއެވެ. ނަމަވެސް ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފާރާތްތަކުގެ ދަފުތަރުގައި ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވިފައިވަނީ 13000 ހާހެއްހާ މީހުންނެވެ. އެހެންކަމުން ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ މީހުންގެ ދަފުތަރުން ލިބިދޭ މައުލޫމާތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ " ކާކު؟ ކޮންތާކު؟ ކިހިނެއް؟" މިސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ނުހޯދި ނުކުދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް އަމާޒުކުރެވޭ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އުނދަގޫވާނެއެވެ. އަބަދު އެކްސެސިބިލިޓީ ގެވާކަ ދައްކަން ތިބުމުގެ ބަދަލުގައި "ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތައް ބާރުވެރިކުރުވާ ޝާމިލު ދެމެހެއްޓެނިވި ކުރިމަގަކަށް މިފަދަ ފަރާތްތަކުގެ އިސްނެގުމާއި އެފަރާތްތަކުގެ އަޑުއިއްވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރެވޭނެ މަގު ފަހިކޮށްދިނުމަކީ ދައުލާތާއި، ސަރުކާރު އަދި މުޖުތަމައުގެ ޒިންމާއެއްކަމުގައި ދެކެންޖެހެއެވެ."
ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަކީ މުޖުތަމައު ބަލައިގަންނަ ކަންކަމުގައި ފުރިހަމައަށް ޝާމިލުވާ ކަންކަމުގައި އިސްނަގާ އަދި ދެމެހެއްޓެނިވެ ކުރިމަގެއް ބައްޓަންކުރާއިރު ބަސްބުނާ ފާރާތްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ހެދުމަށް މުޖުތަމަޢުން އިސްނަގާން ޖެހެއެވެ. ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ޒަރީއާއިން ބާރުވެރިބަޔަކަށް ހެދުމުގައި ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ ވެއްޓެއްގައިމެ އެންމެން ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރާންޖެހެއެވެ. މިކަން ހާސިލުކުރެވޭނީ އެއްވެސް މީހަކު ބާކީ ނުވާނެހެން ކަންކަން ފަރުމާ ކުރެވިގެންނެވެ.
ކޮންމެ އަހަރަކު ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 3ވަނަ ދުވަހު މިދުސް ފާހަގަ ކުރުމަކުން މިލަނޑުދަނޑި ހާސިލެއްނުވާނެއެވެ. ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތްތކުގެ ހައްގުތައް ހިމާޔަތްކޮށް މާލީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ގާނޫނުގައި ކަށަވަރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތައް ފަހިކޮށްދިމުނުގައި ޒިންމާތައް ޙަވާލުކުރެވޭ މުއައްސަސާތަކުން އެމުއައްސަސާއަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ޒިންމާ އަދާކުރުމަށް މުއައްސަސާތައް އެއްބަސްކިޔާ، އިސްކަންދޭނެ ތަރުތީބެއް އެކުލާވާ 2025ވަނަ އަހަރުގައި ޙާސިލުކުރާނެ ލަނޑުދަނޑިތައް އެކަށައަޅާ އެކަންކަން ތަންފީޒުކުމަށް އިސްނެގުމަކީ ނުކުޅެދުންތެރިންތެރިކަން ހުންނަ ފަރާތަކަށް ދެވޭނެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އުއްމީދެވެ.
ނުކުޅެދުންތެރިންކަން ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް މިހާރުން މިހާރަށްވެސް އެންމެ ބޭނުންތެރި ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ޅަފަތުގައި ދެނެގަތުމާއި ހުންނަ ނުކުޅެދުންތެރިކަމަކަށް ހައްލު ހޯދުމަށް މަގުފައިކުރުމާއި، އާއްމުންނެކޭ އެއްފަދައިން ސަރުކާރުގެ ނުވަތަ އާއްމު ތަންތަނަށް ވަދެ ނިކުމެވޭނެ ފަދައިން މިފަދަ ތަންތަން ފަރުމާކުރުމާއި ރަސްމީ ތައުލީމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފެންވަރު ރަނގަޅު ތައުލީމަކަށް "ކޮލިޓީ އެޑިއެކޭޝަނަށް" މަގުފަހިވާނެ ފަދައިން މަންހަޖުތައް ރޭވުމާއި ހުންނަ ނުކުޅެދުންތެރިކަމަށް ރިއާޔަތްކޮށް ބޭނުންވާނެ ފަރުވާ "ތެރަޕީސް" އަދި ރިހެބިލިޓޭޝަން އަތްފޯރަފަށެއްގައި ފޯރުކޮށްދެވޭ މަގުފަހިކޮށްދިނުމުގެ އިތުރުން ތައުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ޒަރީއާއިން ބާރުވެރި ބަޔަކަށް ހަދާ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދިނުމާއި އަދި އިޖުތިމާއި ދާއިރާއިންނާއި ކުޅިވަރުގެ ދާއިރާއިން ރާއްޖޭގެ ފެންވަރުގަޔާ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ބައިވެރިވެވޭނެ މަގު ފަހިކޮށްދުނުމަށް އިސްކަންދޭން ޖެހެއެވެ.
ގައުމެއް ބިނާކުރެވޭނީ މުޖުތަމުގައި ހިމެނޭ އެންމެން އެއްވެސް މީހަކު ބާކީ ނުވާނެ ފަދައިން ޝާމިލުގޮތެއްގައި ބައިވެރިކޮށްގެންނެވެ. ހުންނަ ތަފާތުތަކަށް ރިޔާޔަތްކޮށް އެތަފާތައް ހައްލު ހޯދައިދީ ހަމަހަމަ ގޮތެއްގައި ކަންކަމުގައި ބައިވެރިކޮށްގެންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުއާއަކީ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ ކޮންމެ ފަރާތަކީވެސް މުޖުތަމައުން ބަލައިގަން އަދި ކަންކަމަށް މަގުފައިވެފައިވާ ބައެއްކަމުގައިލެއްވުމެވެ.
