އެމެރިކާއާއި ރަޝިޔާގެ ކޯޅުމުގައި އެމެރިކާއިން ވަނީ ރަޝިޔާ ސުވިފްޓް ކޯޑުގެ ނިޒާމުން ބޭރުކޮށްލާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދީފައެވެ. ސުވިފްޓް ކޯޑުގެ ނިޒާމުން ގައުމެއް ބޭރުކޮށްލުމުން އެ ގައުމެއް ދުނިޔޭގެ މާލީ ނިޒާމުން އެކަހެރިވެގެން ދެއެވެ.
ސުވިފްޓް؟
ސްވިފްޓް އަކީ މާލީ މުއާމަލާތްތަކާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު އަވަސް ގޮތަކަށް އަދި އޮޅުމެއް ނާރާ ގޮތަށް ބަދަލުކުރުމަށް ދުނިޔޭގެ އެކި ގައުމުތަކައި ޓެރިޓްރީތަކުގައި ބޭންކުތަކާއި މާލީ އިދާރާތަކުން ބޭނުންކުރާ މެސެޖިން ނެޓްވޯކުގެ ނިޒާމެކެވެ.
އެއީ، ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތައް އޮމާންކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ދުނިޔޭގެ ބޭންކުތަކުން ބައިވެރިވާ ބައިނަލްއަގުވާމީ ނެޓްވޯކެއް ކަމަށްވާ ސޮސައިޓީ ފޯ ވަރލްޑްވައިޑް އިންޓަބޭންކް ފައިނޭންޝަލް ޓެލެކޮމިއުނިކޭޝަން (ސްވިފްޓް) ނިޒާމެވެ.
ޔޫކްރެއިންގެ މައްސަލާގައި ވޮޝިންޓަނާއި މޮސްކޯއާ ދެމެދު އުފެދިފައިވާ ނުތަނަވަސްކަން އިތުރުވަމުންދާއިރު، ސިޔާސީ މުފައްކިރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، އެންމެ ފަހު ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުން، ސްވިފްޓް އިން ރަޝިއާ ބާކީ ކޮށްލެވިދާނެ އެވެ. މި ފިޔަވަޅުގެ ސަބަބުން ރަޝިއާގެ ބޭންކުތަކުން ބައިނަލްއަގުވާމީ މާލީ މުއާމަލާތްތައް ހިންގާ ގޮތަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކޮށްފާނެ އެވެ.
ސްވިފްޓް އަކީ ކޮބާ؟
ސުވިފްޓްގެ މައި މަރުކަޒު ހުންނަނީ ބެލްޖިއަމްގައެވެ. ސްވިފްޓަކީ 200 އަށް ވުރެ ގިނަ ގައުމާއި ސަރަހައްދުތަކުގައި 11،000 އަށް ވުރެ ގިނަ ބޭންކިން އަދި މާލީ ސެކިއުރިޓީޒް އޯގަނައިޒޭޝަނާ ގުޅުވައިދޭ ވިއުގައެއް ހިމެނޭ ޖަމިއްޔާއެކެވެ. ވިއުގައިގައި ބައިވެރިވާ ކޮންމެ ބައިވެރިއަކަށް ވެސް ހާއްސަ ކުރެވިފައި ވާ އަށް ނަމްބަރުގެ ސްވިފްޓް ކޯޑެއް ނުވަތަ ބޭންކް އައިޑެންޓިފިކޭޝަން ކޯޑެއް ކަނޑައަޅައި ދެވެއެވެ.
މިސާލަކަށް ބެންކު އޮފް މޯލްޑިވްސްގައި އެކައުންޓެއް އޮންނަ މީހަކު، ލަންޑަންގައި ހުންނަ އެޗްއެސްބީސީ އެކައުންޓެއް އޮންނަ މީހަކަށް ފައިސާ ފޮނުވަން ބޭނުންވާ ނަމަ، ފައިސާ ދައްކާ ފަރާތުން އޭނާގެ ބޭންކަށް ހުށަހަޅަން ޖެހޭނީ ލަންޑަންގައި ހުންނަ ބެނެފިޝަރީގެ އެކައުންޓް ނަމްބަރާއި ބޭންކުގެ އަށް ނަމްބަރު ސްވިފްޓް ކޯޑެވެ. އެއަށްފަހު ބީއެމްއެލްއިން އެޗްއެސްބީސީއަށް ސްވިފްޓް މެސެޖެއް ފޮނުވާނެއެވެ. އެ ފައިސާ އެޗްއެސްބީސީއަށް ލިބި އެޕްރޫވް ވުމުން، ކަނޑައެޅިފައިވާ އެކައުންޓަށް ފައިސާ ކްރެޑިޓް ކުރެވޭނެއެވެ.
ސްވިފްޓަކީ ހަމައެކަނި މެސެޖުތައް ފޮނުވައި ދޭ ނިޒާމެކެވެ. މީހެއްގެ ފައިސާ ހިފަހެއްޓުން ފަދަ ކަމެއް ސުވިފްޓަކުން ނުކުރެވޭނެއެވެ. ސުވިފްޓަކީ ހުރިހައި ބޭންކަކުންވެސް ފައިސާ ފޮނުވުމާއި ލިބިގަތުމުގައި އެއް ނިޒާމަކުން އަމަލުކުރާ އިތުބާރުހިފޭ ގޮތަކަށް މުވާސަލާތު ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ވިއުގައެކެވެ.
އެމެރިކާއާއި ރަޝިއާ ނުތަނަވަސްކަމުން ކުރާނީ ކޮން އަސަރެއް؟
ޖަނަވަރީ މަހުގެ 17 ވަނަ ދުވަހު ޖަރުމަނުވިލާތުގެ ނޫހަކުން ވަނީ، މިމައްސަލައާ ބެހޭ މައުލޫމާތު އެނގި ހުރި ސަރުކާރުގެ މަސްދަރުތަކާ ހަވާލާދީ، އެމެރިކާއާއި އީޔޫއިން ރަޝިޔާ ސުވިފްޓުން ބާކީ ނުކުރާނެ ކަމަށް ބުނެފައެވެ. ނަމަވެސް ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ވައިޓްހައުސްގެ ނެޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ކައުންސިލްގެ ތަރުޖަމާނު ވަނީ އެ ވާހަކަތައް ދޮގުކުރައްވާފައެވެ. އަދި ރަޝިޔާ ބޭރުކޮށްލުމަކީ އޮތް ކަމެއް ކަމަށާއި އެކަމާ މެދު ގޮތެއް ނިންމުގެ އިޚުތިޔާރު އޮތީ އެމެރިކާގެ ރައީސްގެ މޭޒުކޮޅު މަތީގައި ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ.
ސްވިފްޓް އިން ގައުމެއް ބާކީކޮށްފިނަމަ ދެން ވާނީ ކިހިނެއް؟
އެންމެ ގިނަ ބައެއްގެ ބައިވެރިވުން އޮންނަ މާލީ މުއާމަލާތު ހިންގާ ވިއުގައިން ގައުމެއް ބާކީކޮށްފި ނަމަ، އެ ގައުމަކަށް ބޭރުން ފައިސާ ލިބުން ދަތިވާނެއެވެ. ސުވިފްޓްގެ ބަދަލުގައި އެހެން ނިޒާމެއް ބިނާ ކުރުމަކީވެސް އުދަނގޫ ކަމެކެވެ.
ސްވިފްޓް އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭނުން ކުރީ 1973 ވަނަ އަހަރު އެވެ. އެއަށްފަހު އެ ނިޒާމު 1977 ވަނަ އަހަރު ލައިވް ކުރެވިގެން ދިޔައެވެ. އެއިރު ބައިވެރިވީ 22 ގައުމެއްގެ 518 މުއައްސަސާއެކެވެ. އިންޓަނެޓު އެޒަމާނުގައި ނުހުންނާތީ އޭރު މެސެޖު ފޮނުވަމުން ދިޔައީ ޓެލެކްސް ގެ ޒަރިއާއިންނެވެ. މިއީ މިހާރުގެ މީހުންނަށް ފެނިފައިވާނެ ނިޒާމެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ރިސޯޓްތަކުގައި ކުރިން ރިޒަވޭޝަން ލިބިގަތުމާއި އެހެން މުވާސަލާތުގައި ބޭނުން ކޮށްފައި ވަނީ ޓެލެކްސްއެވެ.
ސްވިފްޓްއިން އެއްވެސް ޤައުމެއް ބާކީކޮށްފައި އެބައޮތްތަ؟
2018 ވަނަ އަހަރު އީރާނުގެ ބޭންކުތައް ވަނީ ސުވިފްޓް ނިޒާމުން ބޭރުކޮށްފަ އެވެ. ޔޫރަޕްގެ ގިނަ ގައުމުތަކަކުން މިކަމާ ދެކޮޅު ހެއްޖެވެ.
ސުފިޓުން ބުނަނީ އެއީ ވަކި ފަރާތަކަށް ނުޖެހޭ ބައެއް ކަމަށެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި 3500 މާލީ އިދާރާތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ސުވިފްޓްގެ ހިއްސާދާރުން އިންތިހާބު ކުރަނީ 25 މެމްބަރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ބޯޑެކެވެ. މީގައި ތިބެނީ ބެލްޖިއަމް، ކެނެޑާ، ފްރާންސް، ޖަރުމަނުވިލާތް، އިޓަލީ، ޖަޕާން، ނެދަލޭންޑްސް، އިނގިރޭސިވިލާތް، އެމެރިކާ، ސްވިޒަލެންޑް އަދި ސްވިޑެންއާއި ޖީ-10 ގެ ސެންޓްރަލް ބޭންކުތަކެވެ. މީގެ އިސް ބޭންކަކީ ބެލްޖިއަމްގެ ނެޝަނަލް ބޭންކެވެ.
ސްވިފްޓްގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓާ މޮނީޓަރިންގ ފޯރަމް އުފެއްދީ 2012 ވަނަ އަހަރު އެވެ. ޖީ-10 ގެ ބައިވެރިންގެ ތެރޭގައި އިންޑިއާ، އޮސްޓްރޭލިއާ، ރަޝިއާ، ދެކުނު ކޮރެއާ، ސައުދީ އަރަބިއްޔާ، ސިންގަޕޫރު، ދެކުނު އެފްރިކާ، ރިޕަބްލިކް އޮފް ތުރުކީ އަދި ޕީޕަލްސް ރިޕަބްލިކް އޮފް ޗައިނާ މީގައި ހިމެނެއެވެ.
ސްވިފްސްވިފްޓް މެސެޖުތަކުގެ އަދަދު
2021 ވަނަ އަހަރު ދުވާލެއްގެ މައްޗަށް އެވްރެޖްކޮށް 42 މިލިއަން މަލީ މެސެޖް ސުވިފްޓުގައި ބަދަލު ކުރެވިފައި ވެއެވެ. އަދި މުޅި އަހަރުގެ މި އަދަދަކީ ކުރީ އަހަރަށް ބަލާއިރު 11.4 އިންސައްތައިގެ ކުރިއެރުމެކެވެ.
އެންމެ ގިނައިން މެސެޖު ބަދަލުކުރީ ޔޫރަޕާއި މެދުއިރުމައްޗާއި އެފްރިކާ ގެ ގައުމުތަކުންނެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 4.66 ބިލިއަން މެސެޖެވެ. ދެވަނަ އަށް އެންމެ ގިނަ މެސެޖު ފޮނުވައި މުއާމަލާތު ހިންގާފައި ވަނީ 4.42 ބިލިއަން މެސެޖާއެކު މުއާމަލާތު ކުރި އެމެރިކާ އާއި އިނގިރޭސިވިލާތެވެ. ތިން ވަނައަށް އޮތީ އޭޝިއާ ޕެސިފިކް އެވެ. އެއީ 1.50 ބިލިއަން މެސެޖެވެ.
